Niedawno, na zaproszenie senatora Mieczysława Augustyna i moje, gościł w Pile, Białej, Trzciance, Krzyżu i Wronkach. Najważniejszym celem wizyt Rzecznika są rozmowy z dziećmi, sprawdzanie warunków i poszanowania ich praw, zwłaszcza w placówkach publicznych i innych formach sprawowania opieki ustanowionych przez państwo, a także edukacja w zakresie tych praw.
I tym razem tak było. Wspólnie odbyliśmy spotkanie z uczniami i nauczycielami w Zespole Szkół nr 2 w Pile, gdzie o problemach dzieci i pracy nad ich rozwiązywaniem Minister Marek Michalak rozmawiał m.in. z nauczycielami szkolnej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zapoznał się także z warunkami nauczania 6 latków. Na otwartym spotkaniu z dziećmi i młodzieżą dyskutował z najmłodszymi o Ich prawach i wakacyjnych planach, w tym o bezpiecznym spędzaniu czasu. Kolejno byliśmy na oddziale dziecięcym Szpitala Specjalistycznego w Pile. Tam oprócz rozmów z małymi pacjentami i Ich rodzicami, dyskusja dotyczyła warunków pobytu i leczenia dzieci w kontekście systemu opieki zdrowotnej dzieci. Wnioski z tych rozmów są bardzo istotne dla obszaru działalności rzecznika, a zasadniczy z nich jest zbieżny z prezentowanym przez nowego Ministra Zdrowia prof. Zembalę - że powinien to być wyodrębniony system. W jego ramach powinna być zorganizowana, także odrębnie od obecnej wspólnej dla wszystkich pacjentów, opieka stomatologiczna. To bardzo ważny temat, który musimy uregulować w najbliższych latach.
Jak działa pomoc dla rodzin w ramach tzw. Karty Dużych Rodzin to następny obszar praktycznej dyskusji z przedstawicielami samorządu i partnerami pilskiej Karty Dużej Rodziny oraz z rodziną zastępczą z jednej z miejscowości regionu.
Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii w Białej - to placówka bardzo ważna w zakresie działań rzecznika. Tu mieszkają czasowo i uczą się na poziomie gimnazjum dziewczęta w wieku 13-18 lat, z całej Polski, zagrożone niedostosowaniem społecznym. W trakcie spotkania z mieszkankami ośrodka minister Marek Michalak przedstawił zadania realizowane przez rzecznika.
Podkreślił, że każdy kto nie ukończył 18 lat w świetle prawa jest dzieckiem i może liczyć na jego pomoc w trudnych sprawach. Z możliwości tej chętnie skorzystały wychowanki, które otwarcie mówiły o osobistych problemach, także tych, które ich zdaniem są łamaniem praw dziecka. Rzecznik je skrupulatnie odnotował i będzie wyjaśniał. Kolejnym punktem wizyty był udział w Sesji Dzieci i Młodzieży z gminy Trzcianka, a następnie w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej „Słoneczny Dom w Krzyżu Wielkopolskim. I tu rzecznik przede wszystkim starał się rozmawiać indywidualnie z dziećmi, aby usłyszeć z ich ust jak sprawowana jest opieka.
Wronki były ostatnim miejscem naszych odwiedzin. Na początek w Przedszkolu „Bajkowy Świat” obejrzeliśmy występ dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 1, które w poruszającym przedstawieniu pokazały życie dzieci , których rodzice rozstają się - m.in. osamotnienie i niezrozumienie z powodu braku kontaktu z obojgiem rodziców. Poinformowaliśmy, ze niebawem takie sytuacje powinny ulec poprawie. Dobiegły bowiem końca prace parlamentarne nad ustawą o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, która lepiej zabezpieczy prawo dziecka do wychowania i kontaktów z obojgiem rodziców. Ustawa, zgodnie z wnioskiem Rzecznika Praw Dziecka, wprowadza do polskiego prawa przepis mówiący o prawie dziecka do obojga rodziców: „…sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.”
Zmiany przepisów art. 58 i 107 krio, likwidują automatyzm ograniczania władzy rodzicielskiej jednego z rodziców w sytuacji, gdy po rozstaniu nie doszli oni do porozumienia co do sposobu wychowania dziecka. Ingerencja w sposób wykonywania władzy rodzicielskiej będzie mogła nastąpić jedynie w sytuacji, gdy dobro dziecka tego wymaga.
Ustawa zdjęła również z sądu obowiązek rozstrzygania o kontaktach z dziećmi, gdy są one utrzymywane bezkonfliktowo. Wówczas, na zgodny wniosek stron, sąd pozostawi rodzicom dziecka swobodę w kształtowaniu tych kontaktów. Ponadto wprowadza zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego polegające na ujednoliceniu składu orzekającego w sprawach opiekuńczych.
Burmistrz Wronek, Mirosław Wieczór zapoznał nas także z programem realizowanym przez gminę: „Wronki – gmina przyjazna dzieciom”. Poruszył także kwestie rozwoju oświaty, inwestycji i zaangażowania gminy w działania związane z najmłodszymi obywatelami tego miasta. Rzecznik także tutaj podkreślał, jak ważne są dzieci oraz ich prawa.
Na zakończenie wizyty Rzecznika Praw Dziecka w Północnej Wielkopolsce odwiedziliśmy rodzinę Państwa Szwaków. Rodzinę, której decyzją sądu 6 lat temu odebrano małą Różę, i o powrót której do swych rodziców walczył skutecznie Marek Michalak . Dzisiaj 6 letnia Różyczka idzie już do szkoły, jest śliczną, bardzo dobrze rozwiniętą i zadbaną dziewczynką, pięknie śpiewa, dużo się uśmiecha i jest szczęśliwa ze swoimi rodzicami i rodzeństwem. Także tu rzecznik długo rozmawiał tylko z czworgiem rodzeństwa, bez udziału dorosłych. Przykład walki o powrót Róży do rodziny jest potwierdzeniem tego, że warto walczyć o dobro i je wspierać.
A skoro tym razem o największym skarbie rodzin, czyli dzieciach, to wspomnę jeszcze o jednym z ważnych uregulowań, spośród wielu, z ostatniego posiedzenia sejmu. Uchwaliliśmy "prawo do 1 tys. zł " dla rodziców - osób, które do tej pory nie otrzymywały świadczenia rodzicielskiego, tj. studentów, uczniów, osób pracujących na podstawie umów cywilno-prawnych, rolników i bezrobotnych. To grupa, która otrzyma 1 tys. zł miesięcznie (przez 12 miesięcy) w przypadku urodzenia bądź przyjęcia na wychowanie jednego dziecka; przy dwójce dzieci – przez 65 tygodni, trójce – 67 tygodni, czwórce – 69 tygodni, przy piątce i więcej – 71 tygodni.
Maria Janyska
Posłanka na Sejm RP